Czym jest upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka to instytucja prawa, która pozwala niewypłacalnym osobom fizycznym na umorzenie posiadanych długów

Upadłość ma na celu redukcję lub umorzenie zobowiązań osoby zadłużonej, potocznie mówiąc zeruje Twoje wszystkie długi powstałe na przełomie kilkunastu lat

Dotyczy osób fizycznych czyli osób które nie prowadzą działalności gospodarczej

Celem postępowania upadłościowego jest oddłużenie osoby fizycznej

Kto może skorzystać z ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

  • osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
  • przedsiębiorcy – o osobach posiadających status przedsiębiorcy nie decyduje wyłącznie wpis do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Za przedsiębiorcę może być uważana również osoba, która faktycznie wykonuje działalność gospodarczą, lecz nie dopełniła wymogu dokonania takiego wpisu. Zatem – jeśli prowadzisz firmę, możesz skorzystać z upadłości konsumenckiej.
  • wspólnicy spółki cywilnej –  wspólnicy spółek cywilnych. Ponieważ spółka cywilna nie jest odrębnym od wspólników podmiotem prawnym, nie jest możliwym ogłoszenie jej upadłości tak jak ma to miejsce w przypadku spółki kapitałowej lub spółki osobowej.
  • wspólnik i członek zarządu spółki z o.o. – coraz popularniejsza staje się również upadłość konsumencka ogłaszana przez byłych członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Niezależnie od tego, czy członek zarządu posiadał również udziały w spółce, może on się starać o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Wspólnik czy członek zarządu spółki z o.o. jest uważany za konsumenta, a nie przedsiębiorcę, o ile równolegle nie prowadzi jednoosobowej działalności gospodarczej.
  • wspólnik spółki osobowej tj. spółka jawna, spółka komandytowa, spółka partnerska i spółka komandytowo-akcyjna) – zdolność w zakresie ogłoszenia upadłości konsumenckiej posiadają również wspólnicy takich podmiotów. Spółki osobowe posiadają zarazem odrębną od swoich wspólników zdolność upadłościową. Należy jednak pamiętać, że upadłość na przykład wspólnika spółki jawnej ma wpływ na jej dalsze funkcjonowanie. Upadłość wspólnika dezorganizuje działalność spółki i prowadzi do jej rozwiązania. Przed złożeniem wniosku należy pomyśleć o konsekwencjach ogłoszenia upadłości i zastanowić się czy warto.

Jaki jest cel postępowania upadłościowego?

Celem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli innymi słowy : 

w przypadku upadłości konsumenckiej :

  • całkowite oddłużenie osoby fizycznej 
  • sporządzenie planu spłat ( harmonogram spłat) oraz zaspokojenie wierzycieli

Co to jest plan spłat?

  • Jednym z elementów postępowania upadłościowego jest ustalenie planu spłat, a następnie jego realizacja. 
  • Plan spłat obejmuje długi upadłego, których nie udało się zaspokoić w wyniku spieniężenia majątku.
  • Czasem plan spłat w ogóle nie powstaje, ponieważ nie ma realnych szans na to, aby dłużnik mógł go wykonać. 
  • Plan spłat to harmonogram według którego dłużnik musi dokonywać przez określony czas spłaty swoich długów. Jego zrealizowanie oznacza oddłużenie i początek życia na nowych zasadach i z czystą kartą. 

Plan spłat nie dla każdego ?

  • Plan spłat, inaczej  harmonogram, którym upadły będzie się kierował ustalony zostaje przez sąd upadłościowy zaraz po spłacie części wierzytelności z masy upadłościowej.
  • Może on być ustalony maksymalnie na okres od 1 roku do 7  lat, co nie oznacza, że zawsze będzie to właśnie siedem lat, a nie dwa czy rok.
  • Każdy przypadek rozpatrywany jest zawsze indywidualnie. Zanim sąd ustali plan, wysłuchuje stanowiska wierzycieli, syndyka, a także samego upadłego. Aby plan był realny do wykonania należy wziąć pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego. 
  • Warto zauważyć, że plan spłat może powstać z pominięciem etapu spieniężania majątku, jeśli upadły nie posiada żadnego majątku. 
  • Kolejną możliwością jest brak etapu ustalania planu spłat, bowiem nie zawsze on powstaje. Jeśli dłużnik znajduje się w tak trudnej sytuacji, że nie ma żadnych szans na dokonywanie przez niego spłat, ponieważ np. choruje, nie zarobkuje i nie ma dochodów, sąd umorzy jego długi bez ustalania planu spłat. Taka sytuacja jest jednak wyjątkowa.

Jak wygląda plan spłat?

  • W harmonogramie sąd ustali komu, w jakiej wysokości i jak długo upadły musi oddawać długi. 
  • Jest to więc ustalenie miesięcznych rat. Co ważne, plan spłat nie musi obejmować wszystkich pozostałych długów. Na tym etapie dłużnik dowie się także, jaka część długów zostanie umorzona po wykonaniu planu.
  • Upadły musi rzetelnie wywiązywać się z obowiązku wykonywania planu spłat, i często  zobowiązany jest do składania corocznego sprawozdania, będącego dowodem na to, w jaki sposób go wykonuje. 
  • Naruszenie obowiązków może skutkować uchyleniem planu spłaty, a co za tym idzie, oddaleniem wizji oddłużenia. Warto dodać,  jeśli sytuacja dłużnika pogorszy się znacznie podczas realizacji planu spłat, sąd może na wniosek upadłego zmienić harmonogram, tj. zmniejszyć wysokość rat lub, w szczególnych sytuacjach, uchylić plan spłaty i umorzyć pozostałe długi upadłego

Schemat, który krok po kroku, w sposób przystępny obrazuje procedurę upadłościową w zależności od indywidualnej sytuacji dłużnika.

  • Pierwszym krokiem do wyjścia ze spirali długów jest złożenie wniosku o upadłość konsumencką. Dłużnik, który stał się niewypłacalny , może złożyć stosowny wniosek, wnosząc niewielką opłatę sądową w wysokości 30 zł. (może również zostać zwolniony z takiej opłaty, jeśli jego sytuacja uniemożliwia jej wniesienie). Wniosek o upadłość konsumencką może zostać złożony przez dłużnika osobiście, bądź przez pełnomocnika.
  • Po wpłynięciu wniosku rozpoczyna się etap postępowania, który ma na celu dokonanie przez Sąd oceny w zakresie niewypłacalności a także w zakresie powodów, które doprowadziły do niekorzystnej sytuacji finansowej.
  • Po rozpatrzeniu wniosku sąd może go oddalić lub ogłosić upadłość wobec dłużnika. Ogłoszenie upadłości rozpoczyna drogę do odzyskania wolności finansowej przez upadłego. (czas trwania upadłości konsumenckiej zależy w dużej mierze od ilości wierzycieli) Sąd w toku oceny wniosku może zdecydować o przesłuchaniu dłużnika bądź dokonać oceny wniosku na posiedzeniu niejawnym, w ten czas nie ma konieczności stawiennictwa w sądzie.
  • Sąd po dokonaniu oceny wniosku i stwierdzeniu jego zasadności wydaje Postanowienie w którym ogłasza upadłość konsumencką.
  • Po wydaniu Postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej rozpoczyna się tzw. właściwe postępowanie upadłościowe, które ma na celu umorzenie posiadanych przez dłużnika długów. Jak długo potoczy się postępowanie upadłościowe ? Wszystko zależy od tego, w jakiej sytuacji znajduje się dłużnik, czy posiada majątek, czy nie, jak duże jest jego zadłużenie, ilu ma wierzycieli?  itd. 
  • Jeśli dłużnik posiada majątek (nieruchomości bądź wartościowe ruchomości), zazwyczaj kolejnym krokiem jest spieniężenie majątku dłużnika i spłata zobowiązań z uzyskanych środków. Zajmuje się tym powołany przez sąd syndyk, który dokona spisu i wyceny majątku. Obowiązkiem upadłego jest umożliwić pracę syndykowi, udostępnić mu wszelkie niezbędne dokumenty. 
  • W toku postępowania upadłościowego Dłużnik może się także starać o uzyskanie sumy wyodrębnionej z masy upadłości, która pozwoli zaspokoić potrzeby mieszkaniowe jego i jego rodziny po sprzedaży mieszkania czy domu. Środki, które uda się zgromadzić po sprzedaży majątku upadłego zostają przeznaczone na spłatę wierzycieli. Nie zawsze jednak wystarczy to na zaspokojenie wszystkich i całościową spłatę wierzytelności. Resztę zadłużenia upadły musi spłacić sam, podpierając się tzw. planem spłat.
  • W sytuacji kiedy dłużnik nie posiada majątku, a wynagrodzenie dłużnika jest minimalne, sąd odstępuje od sporządzenia planu spłat i umarza całe zadłużenie, natomiast kosztami za przeprowadzenie upadłości konsumenckiej, oraz wynagrodzenie syndyka,  obciąża Skarb Państwa.
  • Oceniając szanse na ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy wziąć pod uwagę, że obecnie mamy do czynienia z ciągłą liberalizacją przepisów dot. upadłości konsumenckiej co powoduje coraz większą przychylność sądów oceniających wnioski.

Korzyści powstałe po wszczęciu procedury upadłościowej

  1. Zawieszenie toczących się przeciwko dłużnikowi postępowań sądowych,
  2. Zawieszenie, a następnie umorzenie prowadzonych przez komorników postępowań egzekucyjnych,
  1. Zakończenie prowadzonych przez firmy windykacyjne monitów telefonicznych, pisemnych i bezpośrednich (kontakt z wierzycielami przejmuje syndyk),
  2. Zatrzymanie naliczania odsetek od wierzytelności pieniężnych,
  3. Możliwość zawarcia przez konsumentów posiadających majątek ( w tym zwłaszcza lokal, dom mieszkalny) korzystnego układu z wierzycielami, co do terminów i warunków spłaty.
  4. Możliwość ubiegania się o uzyskanie środków finansowych na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych Dłużnika i jego rodziny z ceny uzyskanej ze sprzedaży mieszkania, stanowiącego własność osoby niewypłacalnej,

Korzyści wynikające z przeprowadzonego postępowania upadłościowego

  1. Spłata części zobowiązań ( długów) w ramach ustalonego przez sąd planu spłaty, uwzględniającego sytuację finansową i osobistą dłużnika, w ratach, od roku do lat 7 w skrajnych przypadkach, ewentualne umorzenie zobowiązań ( długów) konsumenta – dłużnika, który nie ma zdolności do wykonania jakiejkolwiek spłaty, tj brak wynagrodzenia, choroba, niska renta itd.
  2. Uzyskanie szansy na tzw. „nowy start” tj. rozpoczęcie spokojnego życia bez wizyt windykatorów, telefonów i monitów ze strony wierzycieli, komorników,
  3. Anulowanie wszystkich wpisów w rejestrach dłużników (możliwość zaciągania nowych zobowiązań na pokrycie potrzeb konsumpcyjnych),
  4. Odzyskanie spokoju, wiarygodności płatniczej i godnego życia,
  5. Oddłużenie konsumenta.